Moralne wzmożenie

Wystarczy włączyć radio, telewizor, wziąć do ręki gazetę, wejść na dowolny portal by paść ofiarą albo propagandy, albo manipulacji, albo propagandowej manipulacji. Jedne media są bardziej nachalne, inne mniej. Jedne uprawiając propagandę manipulują w bardziej zawoalowany sposób, inteligentnie, zachowując pozory obiektywizmu, inne idą po bandzie nie dbając o pozory.

Z manipulacją, propagandą lepiej lub gorzej można sobie poradzić. Przepis jest prosty, choć wykonanie już nie. Potrzebne są: spora doza sceptycyzmu, odrobina chęci, odrobina wiedzy i potwierdzanie informacji w wielu różnych źródłach. Doskonałą ilustracją omawianych zjawisk jest medialna otoczka strajku lekarzy. Po pierwsze, jak słusznie zauważyła Dominika Wielowieyska, Strajk głodowy jako forma protestu powinien być zarezerwowany dla obrony wartości fundamentalnych, a nie własnych pensji. Innymi słowy nie należy zaczynać od końca, bo takie działanie przypomina nieco rozsławiony przez Monty Pythona Oddział Samobójczy Judeańskiego Frontu ludowego. Ale nie to jest problemem.

Na początku strajku czołowy portal propagandowo-manipulacyjny cytował słowa młodego adepta sztuki medycznej, który przekonywał, że w placówkach medycznych teoria rozmija się z praktyką: Teoretycznie wolno nam pracować maksimum 48 h tygodniowo w szpitalu, ale większość podpisuje klauzulę opt-out – zrzeka się prawa do regulowanego czasu pracy. Plus 24-godzinne dyżury, pięć razy w miesiącu. Czyli w sumie około 240 godzin miesięcznie w samym szpitalu.

Po zakończeniu strajku znowu cytowane są słowa młodego adepta sztuki medycznej, który zapewnia, że Nie kończymy walki o idee, o nasze sztandarowe postulaty – zwłaszcza o podniesienie nakładów na ochronę zdrowia. Zmieniamy jedynie formę protestu – wypowiadamy klauzulę opt-out, przestajemy pracować tę niebotyczną liczbę godzin i niezgodnie z kodeksem pracy. Przestajemy łatać dziury w systemie i traktować pacjenta jak liczbę, tak, jak chce tego NFZ. Stawiamy na jakość.

W trakcie strajku przekonywali, że muszą brać dyżury i pracować na wielu etatach ponieważ to, co zarabiają nie pozwala na przeżycie.

Po sześciu latach studiów i rocznym staży lekarz-rezydent wykonuje te same czynności, co lekarz specjalista. Tyle tylko, że zarabia od 3170 zł brutto – minus obowiązkowa składka na Izbę Lekarską, co daje około 2200 zł na rękę (14 zł za godzinę) do maksymalnie 3890 (17 zł/godz.).

Rozsupłajmy manipulację. Najpierw młodzi podpisali klauzulę. Potem uznali, że przez klauzulę, którą podpisali, za dużo pracują, chodzą niewyspani, więc należy im się podwyżka, żeby nie musieli pracować non stop bez wypoczynku i żeby mogli się wreszcie wysypiać. Ponieważ podwyżki nie dostali, więc wypowiedzą klauzulę, którą podpisali, choć właśnie po to strajkowali, żeby zarabiając więcej pracować krócej. Trzyma się to kupy?

Z manipulacją, propagandą można sobie jakoś lepiej lub gorzej poradzić. Niestety, istnieje trzeci rodzaj oddziaływania, przy którym oba wspomniane wydają się dziecięcą igraszką. Występuje nie tylko u nas, a niezawodni jak zwykle Anglosasi zdążyli już ukuć nazwę — virtue signaling, co można po polsku oddać jako moralne wzmożenie. Jednak próżno szukać definicji tego terminu w polskiej Wikipedii. Potwierdza się, że jest to wolna encyklopedia.

Virtue signaling to obłuda, hipokryzja, perfidia w jednym. Zjawisko tym bardziej groźne, że jeśli propaganda i manipulacja mają raczej marne szanse w sądzie, to virtue signaling doskonale nadaje się do oskarżania każdego o wszystko. W czym rzecz? Wyobraźmy sobie, że komuś nie spodobała się rola kobieca w teatrze lub filmie i wyraził to w recenzji. W tym momencie do akcji wkracza moralista i nie posiadając się z oburzenia przekonuje, że wypowiadający się tak o aktorce obraził wszystkie kobiety, że jest mizoginem, ksenofobem i bóg wie kim jeszcze, że powinien przeprosić, ba, powinien zostać za te ohydne słowa surowo ukarany!

Przykładów virtue signaling można znaleźć bez liku we wszystkich mediach. Warto podkreślić, że cechą charakterystyczną tego typu moralistów jest bezkompromisowość z jednej strony i niebywała pobłażliwość z drugiej. Jednego wdepczą w błoto z absurdalnego powodu, innego będą żarliwie bronić. Na portalu, który może stanowić przykład wszystkiego, tylko nie dziennikarskich śledztw i rzetelności, pojawiła się ostatnio „analiza” doskonale ilustrująca zjawisko, o którym mowa. Piotr Kuczyński był łaskaw napisać na Twitterze (tam jest ograniczenie ilości znaków, trzeba być maksymalnie zwięzłym), że

Likwidacja bezrobocia nie równoważyła Dachau lecz go umacniała.Dziś w innej scenerii 500+ nie równoważy mordu na demokracji lecz go ułatwia.

Po czym dodał dwa dni później:

Dodam do tych porównań jeszcze i to, że np. likwidacja analfabetyzmu w PRL nie równoważyła cenzury i bezpieki, choć sama była dobra.

Co pan Kuczyński porównał? Porównał trzy sposoby rozwiązania problemu. Weźmy inny, wyssany z palca przykład. „Podpalenie płonącego lasu z drugiej strony choć pozwala szybciej uporać się z pożarem nie jest dobrym wyjściem. Wycinanie lasów, choć także pozwala wyeliminować pożary, też nie jest najlepszym rozwiązaniem.” Być może ktoś wymyśli lepsze i bardziej oczywiste przykłady. Mam jednak nadzieję, że dla każdego jasne jest, iż chodzi o porównanie dwóch metod walki z pożarami, a nie porównanie wycinki do pożaru. Podobnie z wpisem p. Kuczyńskiego. Porównał sposoby walki z problemami społecznymi do ceny jaką to zostało okupione. Kompletnie nieuprawniona jest więc insynuacja jakoby Kuczyńskiimplicite zaszył w twicie porównanie rządów PiS do III Rzeszy”. Dla porządku odnotujmy, że portal na:temat też odniósł się do wpisu Kuczyńskiego, ale w odróżnieniu od portalu śledczego skonstatował, że jeszcze nikt nie odważył się zestawić obozu koncentracyjnego w Dachau do rządowego programu „Rodzina 500+”.

Przed tego typu świętym oburzeniem nie ma obrony. Bo jak wytłumaczyć wskazującemu oskarżycielsko palcem, że przewinienie sam z owego palca wyssał? Przecież on nie może się mylić, bo wie jak jest i co jest zaszyte. O tym, że to doskonały materiał dla prokuratury, która ma gotowe oskarżenie — znieważył organy państwa i to implicite! — nawet nie warto wspominać. Tę wypowiedź musimy analizować w szerszym kontekście i to niezależnie od intencji autora — przekonuje pani, która na co dzień para się pracą na rzecz praw obywatelskich w biurze Rzecznika owych praw. Odnosiła się do słów Owsiaka, ale jest to tak uniwersalne stwierdzenie, że pasuje do każdej wypowiedzi.

Oczywiście tych, których nikt nie obraził, ale dzięki wrodzonej przenikliwości nie tylko wiedzą, że do obrazy doszło, ale także kto został obrażony i kto się obrazy dopuścił nie brakuje. Wielu miało już okazję przekonać się jak niebywale są niebezpieczni i skuteczna zarazem. Wystarczy wspomnieć skutecznie przeczołganych Wojewódzkiego, Michalik, Wątłego, psią kupę, której sprawcą był kundelek, a obruszył się pudelek, Owsiaka, Głównego Inspektora Sanitarnego i wielu, wielu innych.

Prawo reguluje praktycznie każdą kwestię. Nawet używanie wulgarnych słów w przestrzeni publicznej znajduje odzwierciedlenie w przepisach. Przekonał się o tym ostatnio Jerzy Owsiak. Ale wiedział, że łamie prawo. Albo mógł się dowiedzieć od pierwszego lepszego prawnika. Natomiast nikt nie jest w stanie przewidzieć jak zinterpretuje dowolną wypowiedź przewrażliwiony moralista dopóki tego nie dokona. A wtedy nie wiadomo czy śmiać się czy płakać. Choć jeśli sąd podzieli jego pogląd, to nikomu nie będzie do śmiechu. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego, który w sążnistym elaboracie wykazał, ze co prawda w Polsce mamy tak zwaną wolność słowa, ale przekraczając granice wyznaczające legalność krytyki (satyry), dziennikarz naraża się na poniesienie odpowiedzialności. Te granice ad hoc zakreślane są podczas rozprawy w sądzie. Na nieszczęście nie tylko polskim.

Dodaj komentarz