NIK nam nie podskoczy

Co to jest automat? Automat to urządzenie, które automatycznie wykonuje zaprogramowane zadania. Na przykład pralka automatyczna. Realizuje program niezależnie od okoliczności do momentu, aż albo zakończy pranie, albo prądu braknie. Otwarte pozostaje pytanie czy automat myśli. Wiele poszlak wskazuje na to, że nie, ale pewności mieć nie można. Weźmy automaty zaprogramowane do prowadzenia pogawędek z ludźmi na czacie. Mają słownikowy zasób słów, algorytm, który pozwala reagować i odpowiadać na pytania, bywają wyposażone w tak zwaną sztuczną inteligencję. Dzięki temu gdy w pytaniu wystąpi na przykład słowo droga, to rozumieją o co pytającemu chodzi. W języku angielskim nie ma z tym większego kłopotu. Po polsku jest trudniej.
— Co u ciebie pogoda, moja droga? — pyta użytkownik automat o wdzięcznym imieniu Ziuta.
— Nie jestem twoja droga. Poza tym drogi przeważnie są publiczne. — rezolutnie odpowiada automat.

Czy da się zaprogramować człowieka? Da się. Potwierdzenie mieliśmy wczoraj na sejmowej Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Przewodniczący Szarama Wojciech z PiS-u został zaprogramowany na zdymisjonowanie wszystkich wiceprezesów NIK-u i wykonywał program nie oglądając się na nic. Jeśli w podobny sposób została zaprogramowana Państwowa Komisja Wyborcza, to o wynik wyborów możemy być spokojni bez względu na to jak zagłosujemy.

Nie tylko przewodniczący. Powołana automatycznie przez marszałek Witek wiceprezes NIK-u nie pozostawała w tyle.
Czy według pani możliwe jest, żeby w obecnym stanie prawnym i w tej ustawie o NIK-u był jeden wiceprezes? — pada pytanie.
Zadania wiceprezesom powierza prezes Najwyższej Izby Kontroli i trudno mi się ustosunkować do tego jakie zadania powierzy mnie — odpowiada wiceprezes.
Ale nie chodzi o to! Czy może być jeden wiceprezes w świetle artykułu 21. ustawy o NIK?
Y. Czytając przepis literalnie wiemy ilu ich może być.
— Nie! To jest „w liczbie 3”. Nie że do trzech, tylko w liczbie trzech jest powiedziane. Jest to przepis zamknięty.
— Ale o co konkretnie…

W tym miejscu do dyskusji włączył się wspomniany wcześniej automat przewodniczący aby poinformować, że tutaj jest pewien problem prawny, też są różnice zdań na ten temat, je żeśmy rozmawiali. No, panowie! Gdybyście, gdybyśmy szli, gdyby szli… Tu jest pewien problem prawny i to jest problem konstytucjonalny, prawda? To nie jest problem związany z zarządzaniem Najwyższą Izbą Kontroli.

Na czym polega problem konstytucjonalny? Ano na tym, że „w liczbie trzech” nie zawsze oznacza „trzy”. Na przykład Bóg występuje w liczbie trzech, ale jest jeden. Artykuł 21 ustawy o NIK mówi co prawda, że

Wiceprezesów Najwyższej Izby Kontroli, w liczbie 3, powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii właściwej komisji sejmowej, na wniosek Prezesa Najwyższej Izby Kontroli.

lecz, zgodnie z punktem 1 artykułu 203 Konstytucji,

Najwyższa Izba Kontroli kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.

I właśnie na tym polega wspomniany problem konstytucjonalny! Otóż pisząc ustawę ustawodawca nie przewidział, że jeśli cała administracja państwa znajdzie się w gestii PiS-u, to do jej kontroli w zupełności wystarczy jeden przedstawiciel PiS-u. To oczywiste, ponieważ kompletnie mija się z celem kontrolowanie organów, które działają doskonale, w zgodzie z prawem, więc o żadnych nieprawidłowościach nie może być mowy.

Jeśli chodzi o wymóg artykułu 202, według którego

Najwyższa Izba Kontroli działa na zasadach kolegialności.

to ta zasada jest spełniona, ponieważ nadzór nad Najwyższą Izbą Kontroli sprawuje wiceprezes, nadzór nad wiceprezes sprawuje prezes, a nad prezesem prezes. Zasadność powoływania aż trzech wiceprezesów w sytuacji gdy jest dwóch prezesów, musi budzić konstytucjonalne wątpliwości. Trzech wiceprezesów nie mając nic do kontrolowania zanudziło by się na śmierć generując tylko niepotrzebnie koszty.

Przy okazji odwoływania i powoływania należy wspomnieć o wręcz modelowym zachowaniu opozycji totalnej. Otóż gdy okazało się, że w Komisji do Spraw Kontroli Państwowej PiS nie ma większości i wiceprezesów nie da się odwołać, ponieważ stosunek głosów wynosi 4 do 4, natychmiast ulotnił się jeden członek komisji z PO. Poświęcenie zupełnie niepotrzebne, ponieważ PiS-owi udało się ściągnąć swojego człowieka, dzięki czemu obrady potoczyły się już gładko i bez zgrzytów. Co prawda pozostała trójka próbowała przeszkadzać, ale była w mniejszości i została zignorowana.

Ponieważ zbieranina ludzi lekceważących swoje obowiązki, pod wodzą człowieka bez autorytetu, stara się o mandaty poselskie, więc nie można wykluczyć, że PiS będzie decydowało o losach państwa nawet wtedy, gdy wygra koalicja populistyczna. Precedens już był. Głosowanie nad pociągnięciem do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu byłego ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobry mówiąc kolokwialnie olało aż 9 posłów PO, między innymi Kopacz, Sikorski oraz Pawlak, Piechociński (Zych był przeciw) z PSL-u. Potrzeba było tylko 6 głosów, żeby wniosek przeszedł, co — niewykluczone — uchroniłoby nas dzisiaj przed Ziobrą na stanowisku ministra sprawiedliwości.

Widać, że lekceważenie obowiązków ma w koalicji populistycznej długą tradycję, a sposób prowadzenia kampanii wyborczej dowodzi, że nawet do sejmu im się nie spieszy.

Dodaj komentarz